Alüminyumun Tanımı ve Özellikleri
Hafif Metal: Alüminyum, gümüşi-beyaz renkli, yüksek parlaklıklı bir metaldir. Yoğunluğu yaklaşık 2.70 g/cm³’tür, bu da çeliğin yaklaşık üçte biri ağırlığa denk gelir. Bu hafiflik, havacılık ve otomotiv gibi sektörlerde yakıt tasarrufu sağlar.
Erime Noktası: Erime sıcaklığı yaklaşık 660 °C’dir. Nispeten düşük erime noktası sayesinde alüminyum kolayca eritilip dökülebilir.
İyi İletkenlik: Alüminyum ısı ve elektrik akımını iyi iletir. Elektrik kabloları ve ısı değiştiricilerde sıkça kullanılır çünkü bakırdan sonra en iyi iletken metallerden biridir.
Yüksek Korozyon Direnci: Hava ve su ile temasında kendi kendine ince bir oksit tabakası oluşturur. Bu sert oksit tabakası metali koruyarak daha fazla paslanmayı önler. Bu sayede alüminyum dış ortamda uzun ömürlüdür.
Şekillendirilebilirlik: Doğası gereği yumuşak olan saf alüminyum, makine veya dövme ile kolayca işlenebilir ve inceltilip şekillendirilebilir. Alaşımları ise saf metalin yaklaşık 15 katı kadar mukavemete sahiptir. Alüminyuma bakır, silisyum, magnezyum, mangan gibi elementler katılarak farklı alaşımlar elde edilir.
Doğada Bulunuşu ve Üretim Süreci
Alüminyum doğada serbest halde bulunmaz; genellikle boksit cevheri içinde oksit bileşiği olarak yer alır. Boksit, alüminyum elde etmek için temel hammadde kaynağıdır.
Alüminyum üretimi iki aşamalıdır:
Bayer Prosesi: Boksitten alümina (alüminyum oksit) elde edilir.
Hall–Héroult Prosesi: Bu alümina, elektriğe dayanıklı bir fırında eritilerek saf alüminyum çıkarılır.
Bu işlem yüksek elektrik enerjisi gerektirir. Özetle, boksit cevheri özel yöntemlerle alümina’ya dönüşür, sonra elektrolizle metal alüminyuma indirgenir.
Alüminyum Hurda Türleri
Katı Hurda: Profil, levha, tel ve folyo gibi formlarda üretilen alüminyum atıkları katı hurda kapsamındadır. Örneğin, ekstrüzyon profilleri, alüminyum plakalar, inşaat kablo telleri veya içecek teneke kutuları bu gruba girer.
Döküm Hurda: Döküm yöntemleriyle yapılmış parçalar hurda olduğunda döküm alüminyum hurda olur. Örnekler arasında otomobil tekerlekleri (jantlar), motor blokları, kalıp ve makine parçaları sayılabilir. Bu tür hurdalarda alüminyum genellikle döküm alaşımlarından oluşur.
Saf vs. Alaşımlı: Hurda alüminyumlar bazen saf metal, bazen de alaşımlı olabilir. Saf alüminyum çok yumuşaktır, bu nedenle çoğu sanayi ürünü için alaşımları tercih edilir. Alaşımlı hurdalar içinde silisyum, magnezyum, bakır gibi katkılar bulunabilir. Örneğin otomotiv veya makine parçalarının hurdası çoğunlukla alaşımlı alüminyumdur. Saf alüminyum hurdaları ise genellikle elektrik kablolarında veya gıda folyolarında görülür.
Alüminyumun Kullanım Alanları
Ambalaj: Folyo, kutu vb. gıda ve içecek paketlemede yaygın olarak kullanılır. Yaklaşık her beş kutudan biri alüminyumdur. Meşrubat kutuları ve yiyecek folyoları bu metalden imal edilir.
İnşaat: Yüksek binaların iskelet, cephe kaplamaları, çatılar ve köprülerde kullanılır. Pencere çerçevesi, kapı, merdiven korkuluğu gibi mimari elemanlarda tercih edilir.
Otomotiv: Araç ağırlığını azaltmak için gövde panelleri, motor blokları, jantlar ve diğer parçalar alüminyum alaşımlarından yapılır.
Havacılık: Uçak gövdesi, kanat ve iniş takımlarında kullanılır. Hafiflik ve korozyon direnci nedeniyle tercih edilir.
Diğer Sektörler: Elektrik kabloları, transformatör parçaları, beyaz eşya kasaları, yapısal çatı sistemleri vb. alanlarda kullanılır.
Türkiye’de Alüminyum Üretimi
Türkiye’de alüminyum üretimi hem birincil (boksitten) hem de ikincil (hurda) kaynaklardan yapılır. Tek entegre birincil tesis Eti Alüminyum (Seydişehir, Konya)’de bulunur. Bu tesis yıllık yaklaşık 82.000 ton üretim kapasitesine sahiptir.
Diğer büyük üretim merkezleri Marmara Bölgesi’ndedir: İstanbul, Kocaeli ve Bursa çevresinde pek çok profil, levha ve döküm tesisi faaliyet gösterir. Örneğin İstanbul’daki Assan Alüminyum ve Kocaeli’deki Arslan Alüminyum gibi fabrikalar, yassı ve ekstrüzyon ürünler üretir.
Geri Dönüşüm ve Hurda Alüminyumun Önemi
Hurda alüminyum geri dönüştürüldüğünde çevre ve ekonomi açısından büyük fayda sağlar. Yeni alüminyum üretimiyle kıyaslandığında geri dönüştürülen alüminyum yaklaşık %95 daha az enerji gerektirir. Bu, sera gazı emisyonlarının azalmasına ve doğal kaynakların korunmasına katkıda bulunur.
Ayrıca hurda alüminyum toplamak ve yeniden kullanmak, hem iş imkânı sağlar hem de hammadde ithalat ihtiyacını düşürür. Özetle, hurda alüminyumun toplanıp eritilmesi; enerji tasarrufu, daha az kirlilik ve ekonomik kazanç demektir.
Hurda Alüminyum Piyasası
Türkiye’de hurda alüminyum piyasası, inşaat, otomotiv, ambalaj ve havacılık gibi sektörlerdeki yoğun kullanım nedeniyle her zaman hareketlidir. Piyasa fiyatlarını etkileyen başlıca faktörler şunlardır:
Hurdanın Türü ve Kalitesi: Saf, alaşımlı, döküm ya da ekstrüzyon hurda türleri farklı fiyatlardan işlem görür.
Arz-Talep Dengesi: Sektörlerdeki üretim yoğunluğu, inşaat projeleri ve otomotiv üretim miktarları talebi artırabilir veya azaltabilir.
Küresel Metal Piyasası: Londra Metal Borsası (LME) fiyatları, dünya genelindeki arz ve talebe göre belirlenir ve Türkiye’deki fiyatlara da doğrudan yansır.
Döviz Kuru: Alüminyum fiyatları genellikle dolar bazında belirlendiğinden, kur değişimleri piyasada doğrudan etki yaratır.
Geri Dönüşüm Maliyetleri: Toplama, ayrıştırma ve eritme süreçlerinin maliyetleri de hurdanın nihai fiyatına yansır.
Hurda alüminyum, sanayide stratejik bir ham madde olarak görülür. Geri dönüşüm sektörünün büyümesi, hem çevresel sürdürülebilirliği hem de ülke ekonomisini güçlendirir.
Hurda alüminyum fiyatları; dünya alüminyum borsalarındaki güncel durum, hammadde arz-talep dengesi, döviz kurları ve hurdanın cinsine göre değişiklik gösterir. Saf ve temiz alüminyum hurdalar genellikle daha yüksek değere sahipken, alaşımlı veya karışık hurdalarda fiyatlar biraz daha düşük olur.
Fiyatlar dönemsel olarak değiştiğinden, en doğru ve güncel değerler için firmamızla iletişime geçebilirsiniz.
Hurda Alüminyum Alımı
Firmamız, her türden hurda alüminyumun alımını yapmaktadır. Profil, levha, tel, folyo, döküm parçalar (jant, motor bloğu vb.) ve endüstriyel atık alüminyumlar, yerinde değerlendirilerek satın alınır.
Alımlarımızda hurdaların temizliği, alaşım oranı ve fiziksel durumu dikkate alınarak değerlendirme yapılır. Müşterilerimize hızlı, güvenilir ve adil bir alım süreci sunarız.